ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ

ΜΕΛΕΤΗ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ

Για την ίδρυση του

ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

με τίτλο

ΔΠΜΣ «ΝΕΥΡΟΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΝΕΥΡΟΕΚΦΥΛΙΣΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ’’

MSc: «NEUROSCIENCE AND NEURODEGENERATION»

ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΠΘ

σε συνεργασία με

το ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΑΠΘ &

το Τμήμα ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ, ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ με έδρα τη Θεσσαλονίκη ΑΠΘ

Περιεχόμενα

Α. Αναγκαιότητα και σπουδαιότητα λειτουργίας του ΔτΠΜΣ

Β. Συνάφεια του ΔΠΜΣ με το αντικείμενο του πρώτου κύκλου σπουδών του Τμήματος

Γ. Επάρκεια διδασκόντων του ΠΜΣ

Δ. Βαθμός σύνδεσης της διδασκαλίας με την έρευνα (τεκμηρίωση, περιγραφή)

Ε. Οι στόχοι του ΔΠΜΣ και τα κριτήρια βάσει των οποίων θα αξιολογηθεί σύμφωνα με το άρθρο 44 του Ν. 4485

Α. Αναγκαιότητα και σπουδαιότητα λειτουργίας του ΔΠΜΣ

Η ανάγκη για τον σχεδιασμό του προτεινόμενου νέου Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών με τίτλο «Νευροεπιστήμες και Νευροεκφυλιστικά Νοσήματα» υπαγορεύεται από το σύγχρονο επιστημονικό, ακαδημαϊκό και κοινωνικό πλαίσιο που διέπουν τα ανωτέρω νοσήματα.

Το Πρόγραμμα αποβλέπει στην επαγγελματική ενδυνάμωση των αποφοίτων των Βιοϊατρικών Επιστημών, όχι μόνο με την παροχή θεωρητικής γνώσης για την επιδημιολογία, διάγνωση, παθογένεια και αντιμετώπιση των Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων, αλλά και με την εμπλοκή τους σε διαδικασίες νοητικής, ηθικής και συναισθηματικής ανάπτυξης, αναστοχασμού και προσωπικής-επαγγελματικής χειραφέτησης στην πρακτική άσκηση κοντά στους ασθενείς και τους περιθάλποντες, με σκοπό να γίνουν πιο αποτελεσματικοί στην αντιμετώπιση των ασθενών με αυτά τα προβλήματα. Έτσι, το Πρόγραμμα αναμένεται να διασφαλίσει για τους επιμορφούμενους προσόντα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας και διευκολύνουν την επαγγελματική απορρόφησή τους από ανάλογους φορείς.

Επιστημολογικοί λόγοι

Η ιδέα και ο οργανωτικός σχεδιασμός του προτεινόμενου ΔΠΜΣ βασίστηκε στη λογική που διέπει την ανάπτυξη θεωρητικών και πρακτικών γνώσεων, προσόντων και δεξιοτήτων των επαγγελματιών των Βιοϊατρικών Επιστημών-Υγείας, με σκοπό να είναι ικανοί να αντιμετωπίζουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμπτώματα αλλά και το πρόβλημα ανικανότητας όλων των ασθενών με νευροεκφυλιστικά νοσήματα. Οι εξειδικευμένες επιστημονικές γνώσεις που παρέχονται κρίνονται χρήσιμες σε πλήθος επαγγελματιών υγείας, σχετικών με το επιστημονικό πεδίο του ΔΠΜΣ. Τον συγκεκριμένο ρόλο υπηρετεί άτυπα, τα τελευταία 15 χρόνια, η Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συγγενών Διαταραχών (Alzheimer Hellas), στα Κέντρα Ημέρας, τα οποία χρηματοδοτούνται από το Υπουργείο Υγείας σε όλη την ελληνική επικράτεια.

Κοινωνικοί λόγοι

Οι κοινωνικοί λόγοι που συνάδουν στην ίδρυση και λειτουργία του προτεινόμενου ΔΠΜΣ συνοψίζονται στους εξής:

Η κάλυψη αναγκών για θεωρητική και πρακτική κατάρτιση των επαγγελματιών υγείας που θα στελεχώσουν τα δημόσια και ιδιωτικά κέντρα των Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων της χώρας, τα Ιατρεία Μνήμης και Άνοιας, της Νόσου Parkinson, της Nόσου Κινητικού Νευρώνα, της Σκλήρυνσης κατά Πλάκας, κ.λ.π.
Η λήψη μεταπτυχιακού τίτλου με ανταγωνιστικά τέλη φοίτησης συγκριτικά με τα προσφερόμενα ΠΜΣ της αλλοδαπής, προσιτά σε νέους επιστήμονες και επαγγελματίες.
Η άμεση σύνδεση των επαγγελματιών υγείας με την αγορά εργασίας.
Η προσέλκυση διδασκόντων με διεθνή επιστημονική παρουσία και εμπειρία στη διδασκαλία των συγκεκριμένων γνωστικών αντικειμένων.

Για όλους τους παραπάνω λόγους το επιστημονικό πεδίο των Νευροεπιστημών και των Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων αποτελεί τομέα προτεραιότητας των εθνικών δράσεων πολιτικής της Υγείας.

Β. Συνάφεια του ΔΠΜΣ με το αντικείμενο του πρώτου κύκλου σπουδών του Τμήματος

Τεκμηρίωση συνάφειας του ΔΠΜΣ με τα μαθήματα του ΠΠΣ

Τα προπτυχιακά μαθήματα του προγράμματος σπουδών των Τμημάτων Ιατρικής, Χημείας και ΤΕΦΑΑ παρέχουν βασικές γνώσεις στον τομέα των Νευροεπιστημών και των Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων. Το προτεινόμενο ΔΠΜΣ συνδέεται άρρηκτα με τους στρατηγικούς στόχους του ΑΠΘ, καθώς εξειδικεύει, εμβαθύνει και επεκτείνει τις γνώσεις που προσφέρουν τα συνεργαζόμενα Τμήματα στο πρόγραμμα σπουδών τους. Για τη διδασκαλία του γνωστικού αντικειμένου «Νευροεπιστήμες και Νευροεκφυλιστικά Νοσήματα» υπάρχει ήδη το βασικό υπόβαθρο υποστήριξής του, το οποίο αποτελεί αναγκαιότητα για ένα σύγχρονο πρόγραμμα μεταπτυχιακού επιπέδου.

Τεκμηρίωση μη επικάλυψης μαθημάτων του ΔΠΜΣ με τα μαθήματα του ΠΠΣ

Το προτεινόμενο ΔΠΜΣ είναι μοναδικό στην Ελλάδα αλλά και στις γείτονες χώρες, γεγονός που αναμένεται να προσελκύσει το ενδιαφέρον πολλών και υψηλού επιπέδου υποψηφίων μεταπτυχιακών φοιτητών.

Δεν υπάρχει ουσιαστική επικάλυψη των μαθημάτων του προγράμματος σπουδών με τα προσφερόμενα μαθήματα του προπτυχιακού προγράμματος. Τα προπτυχιακά μαθήματα έχουν στόχο να εισάγουν βασικές επιστημονικές έννοιες στην εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας, όμως δεν επαρκούν για περαιτέρω εξειδικευμένα προβλήματα που αφορούν στη διάγνωση, παθογένεια και αντιμετώπιση των Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων.

Γ. Επάρκεια διδασκόντων του ΔΠΜΣ

Τεκμηρίωση επάρκειας ως προς το γνωστικό αντικείμενο

Τη διδασκαλία των μαθημάτων στο προτεινόμενο ΔΠΜΣ προγραμματίζεται να αναλαμβάνουν:

Μέλη ΔΕΠ του Τμήματος Ιατρικής, Χημείας και Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του ΑΠΘ.
Μέλη της κατηγορίας ΕΕΠ, ΕΔΙΠ και ΕΤΕΠ των Τμημάτων Ιατρικής, Χημείας και Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του ΑΠΘ, κάτοχοι διδακτορικού διπλώματος.
Διδάσκοντες, σύμφωνα με το Π.Δ. 407/80 (Α ́ 112) ή το άρθρο 19 του ν. 1404/1983 (Α ́ 173) ή την παρ. 7 του άρθρου 29 του ν. 4009/2011.
Σε περίπτωση που δεν επαρκεί το διδακτικό προσωπικό των κατηγοριών που αναφέρονται παραπάνω, η ΕΔΕ μπορεί να αναθέσει διδακτικό έργο σε μέλη Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) άλλων Τμημάτων του ίδιου ΑΕΙ, ή να προσκαλέσει μέλη ΔΕΠ άλλων ΑΕΙ ή ερευνητών από ερευνητικά κέντρα του άρθρου 13Α του Ν. 4310/2014 (Α΄ 258), συμπεριλαμβανομένων των ερευνητικών κέντρων της Ακαδημίας Αθηνών και του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών.
Επιπλέον η ΕΔΕ με απόφασή της, έχοντας υπόψη την εισήγηση του διευθυντή του ΠΜΣ, μπορεί να καλέσει ως διδάσκοντες, ομότιμα μέλη ΔΕΠ των συνεργαζόμενων Τμημάτων, καταξιωμένους επιστήμονες που έχουν θέση ή προσόντα καθηγητή ή ερευνητή σε ερευνητικό κέντρο, ή επιστήμονες με εξειδικευμένες γνώσεις ή σχετική εμπειρία στο γνωστικό αντικείμενο του ΔΠΜΣ, από την ημεδαπή ή την αλλοδαπή.

Τα επιστημονικά αντικείμενα των διδασκόντων είναι αντίστοιχα ή συναφή με το γνωστικό αντικείμενο του ΔΠΜΣ.

Οι διδάσκοντες διαθέτουν διδακτική και κλινική εμπειρία αλλά και πλούσιο ερευνητικό και συγγραφικό έργο στους τομείς των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων. Ενδεικτικά αναφέρονται ως διδάσκοντες, οι εξής:

Δ. Βαθμός σύνδεσης της διδασκαλίας με την έρευνα (τεκμηρίωση, περιγραφή)

Εκτός από τη διδασκαλία των μαθημάτων, στη διάρκεια λειτουργίας του ΔΠΜΣ μπορεί να λαμβάνουν χώρα παράλληλες ερευνητικές δραστηριότητες, συναφείς με τα γνωστικά πεδία του προγράμματος. Οι διπλωματικές εργασίες των μεταπτυχιακών φοιτητών που θα εκπονηθούν, θα προωθήσουν την επιστημονική έρευνα σε ό,τι αφορά:

α) στην επιδημιολογία και αιτιοπαθογένεια των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων

β) τη σύγχρονη διαγνωστική προσέγγισή τους, η οποία θα περιλαμβάνει τη νευροψυχολογική αξιολόγηση, τη χρήση νέων τεχνολογιών στη διάγνωση, το ρόλο των βιο-δεικτών και τη νευροαπεικόνιση

γ) την φαρμακευτική αντιμετώπιση των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων, η οποία θα εστιάζει τόσο σε τρέχοντα φαρμακευτικά πρωτόκολλα, όσο και σε μελλοντικές φαρμακευτικές παρεμβάσεις

δ) τις μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις, όπου σύμφωνα με τις αρχές της νευροπλαστικότητας θα προσδιορίζεται η δομή ενός πρωτόκολλου νοητικής αποκατάστασης, η χρήση των νέων τεχνολογιών ως αναπόσπαστο τμήμα των μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων, και ο καθοριστικός ρόλος της φυσικής άσκησης, ο οποίος καθίσταται ιδιαίτερα σημαντικός στο πλάνο των μη φαρμακευτικών προγραμμάτων που εφαρμόζονται στην αντιμετώπιση των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων

ε) την κατ’ οίκον φροντίδα και νοσοκομειακή φροντίδα ασθενών σε καταληκτικά στάδια, όπου θα συζητηθούν θέματα ασθενών τελικού σταδίου και ανακουφιστικής φροντίδας, νοσηλευτικές παρεμβάσεις για την ανακούφιση των ασθενών στα τελικά στάδια, ενώ παράλληλα θα συζητηθούν και θέματα αναφορικά με το στίγμα και τη στήριξη των περιθαλπόντων που αποτελούν βασικούς άξονες στην ανακουφιστική φροντίδα ασθενών τελικού σταδίου.

Ε. Οι στόχοι του ΔΠΜΣ και τα κριτήρια βάσει των οποίων θα αξιολογηθεί σύμφωνα με το άρθρο 44 του Ν. 4485

Οι στόχοι του προτεινόμενου ΔΠΜΣ με τίτλο «Νευροεπιστήμες και Νευροεκφυλιστικά Νοσήματα» είναι:

Η παροχή υψηλού επιπέδου μεταπτυχιακών σπουδών.
Η κατάρτιση αποφοίτων οι οποίοι θα διαθέτουν υψηλού επιπέδου θεωρητικό υπόβαθρο, το οποίο θα συμπεριλαμβάνει όλη την τρέχουσα γνώση σχετικά με τα νευροεκφυλιστικά νοσήματα, τις εξειδικευμένες παρεμβάσεις που εφαρμόζονται στην κλινική πράξη, ενώ παράλληλα θα διαθέτουν την ικανότητα να λειτουργούν υπό το πρίσμα της διεπιστημονικής αντιμετώπισης ως επαγγελματίες υγείας.
Η εδραίωση της αυτοπεποίθησης των μεταπτυχιακών, η οποία θα βασίζεται στην υψηλού επιπέδου παροχής γνώση, την άμεση σύνδεση των σπουδών με την αγορά εργασίας, και τη διεπιστημονική προσέγγιση των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων που αποτελεί τη σύγχρονη πρακτική σε αυτό τον τομέα.
Η προαγωγή της διεπιστημονικής έρευνας σε θέματα επιδημιολογίας, διάγνωσης, αιτιοπαθογένειας και αντιμετώπισης των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων, με σκοπό την εμβάθυνση στην πολυεπίπεδη φύση τους, και στο ευρύ πεδίο μελέτης τους.
Η ανάπτυξη μεθοδολογίας και ερευνητικών δεξιοτήτων που απαιτούνται προκειμένου την περαιτέρω συνέχιση σε διδακτορικές σπουδές.

Τα μαθήματα και οι διδάσκοντες του ΔΠΜΣ θα αξιολογούνται στο τέλος κάθε εξαμήνου μέσω του πληροφοριακού Συστήματος Διαχείρισης Ποιότητας (ΣΔΠ) της Μονάδας Διασφάλισης Ποιότητας (ΜΟΔΙΠ) του ΑΠΘ, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες από το Ίδρυμα διαδικασίες. Η αξιολόγηση του θα γίνεται σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις (Ν. 3385/2017) και τους κανονισμούς της Μονάδας Διασφάλισης Ποιότητας (ΜΟ.ΔΙ.Π.) του Α.Π.Θ. σε πολλαπλά επίπεδα. Πιο συγκεκριμένα:

Στο τέλος κάθε εξαμήνου, θα πραγματοποιείται αξιολόγηση κάθε μαθήματος και διδάσκοντος από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές, σύμφωνα με όσα ειδικότερα ορίζονται στον οικείο Κανονισμό Μεταπτυχιακών Σπουδών.
Κατά τη λήξη της θητείας της Συντονιστικής Επιτροπής (ΣΕ), με ευθύνη του απερχόμενου Διευθυντή, θα συντάσσεται αναλυτικός απολογισμός του ερευνητικού και εκπαιδευτικού έργου του, καθώς και των λοιπών δραστηριοτήτων του, με στόχο την αναβάθμιση των σπουδών, την καλύτερη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, τη βελτιστοποίηση των υφιστάμενων υποδομών και την κοινωνικά επωφελή χρήση των διαθέσιμων πόρων του. Ο απολογισμός θα κατατίθεται στο Τμήμα Ιατρικής ΑΠΘ.
Εκτός από τις διαδικασίες εσωτερικής και εξωτερικής αξιολόγησης, καθώς και διασφάλισης και πιστοποίησης της ποιότητάς του ΔΠΜΣ, όπως προβλέπονται στο Ν. 4009/2011 (Α΄189), την εξωτερική ακαδημαϊκή αξιολόγηση του θα διενεργεί εξαμελής Επιστημονική Συμβουλευτική Επιτροπή (Ε.Σ.Ε.) αποτελούμενη από πέντε (5) μέλη Δ.Ε.Π. πρώτης βαθμίδας, αναπληρωτή και επίκουρου καθηγητή άλλων Α.Ε.Ι. ή ερευνητές από ερευνητικά κέντρα του άρθρου 13Α του Ν. 4310/2014, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, συμπεριλαμβανομένων των Ερευνητικών Κέντρων της Ακαδημίας Αθηνών και του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, ή επιστήμονες της αλλοδαπής ή της ημεδαπής, οι οποίοι έχουν τα προσόντα που προβλέπονται για τους επισκέπτες διδάσκοντες στην παρ.5 του άρθρο 36, του αντίστοιχου επιστημονικού πεδίου, και με την προϋπόθεση ότι δεν υπηρετούν ως διδάσκοντες της Σχολής. Το έκτο μέλος θα είναι μεταπτυχιακός φοιτητής της Σχολής. Η θητεία των μελών θα είναι πενταετής, με δυνατότητα ανανέωσης, εκτός της θητείας του φοιτητή, του οποίου θα είναι ετήσια.

Τα μέλη της Ε.Σ.Ε. μπορούν να επισκέπτονται τις εγκαταστάσεις του Τμήματος Ιατρικής για επαρκές χρονικό διάστημα, κατά το οποίο θα συναντώνται και θα συζητούν με εκπροσώπους διδασκόντων και φοιτητών, καθώς και με τους Διευθυντές και τα μέλη των συλλογικών οργάνων, προκειμένου να διαμορφώσουν την τελική έκθεση αξιολόγησης, η οποία θα περιέχει και προτάσεις για τη συνεχή βελτίωση των προγραμμάτων σπουδών, η οποία θα υποβάλλεται στο Τμήμα Ιατρικής, στην Κοσμητεία Επιστημών Υγείας και στη Σύγκλητο του ΑΠΘ, προκειμένου να συνεκτιμηθεί η συνέχιση ή μη της λειτουργίας του, σύμφωνα με την παρ.8 του άρθρο 32 του ν. 4485/2017.